تاریخچه عود
تاریخچه عود و پیدایش آن چیست؟
عود، یکی از ارزشمندترین و معروفترین روایح در دنیای عطرسازی است که به قدمتی عمیق و پیچیده برمیگردد. این عطر معجزهآسا، از ریشههای فراوان در تاریخ و فرهنگهای مختلف بهره میبرد. تاریخچه عود به دوران باستان بازمیگردد، زمانی که درختان عود بهعنوان یک نعمت اسرارآمیز از درختان مقدس هند و چین شناخته شدند. این چوب با استفاده از روشهای خاصی سوخته شده و دود خوشبویی تولید میکند که در معابد و مکانهای مذهبی به کار میرفت. بودائیان از عود برای پاکسازی محیط از ارواح منفی استفاده میکردند و در طب آیوراودا به آن بهعنوان یکی از وسایل معجزهآسا اشاره شده بود.
گذشت زمان، این عطر گرانبها به سایر نقاط جهان گسترش یافت و از آیینهای مذهبی به یک نماد جهانی برای شادکامی و زیبایی تبدیل شد. در یونان باستان، عود برای خوشبو کردن هوا مورد استفاده قرار میگرفت و در کنار گیاهان درمانی نیز مورد توجه قرار میگرفت. از دیرباز، ایرانیان نیز از عود بهعنوان یکی از مهمترین اجزای زیباییشان استفاده میکردند. این عطر با ویژگیهای ضدعفونیکننده و آرامبخش، بخور و خوشبو کننده هوا، به یکی از عناصر اساسی زندگی روزمره تبدیل شد.
در تاریخچه عود این واژه اصطلاحاً از کلمه لاتین "سوختن" مشتق شده است. به طور معمول، این واژه به یک شاخه بلند و باریک از چوب اشاره دارد که از یک نوع خاص از درخت بریده میشود و در زمان سوختن، دودی معطر پخش میکند. این درختها به طور اصلی در مناطق شرق آسیا، به ویژه در کشورهای چین و هند رشد میکنند. بنابراین، ابتدا بوداییان و سپس در آیینهای مذهبی شیتو در ژاپن از عودها استفاده میکردند. آیین شیتو، مذهب بومی ژاپن است که به معنای "راه خدایان" است. این آیین از تقدیم احترام و پرستش ارواح مشتق شده است. علاوه بر استفاده در مراسم مذهبی، بوداییان نیز به عقیده داشتند که با استفاده از عود، میتوان ارواح ناپاک را از محیط دور کرد.
روش تولید و ترکیبات عود چیست؟
عودها در شکلها و بستهبندیهای مختلف در بازار موجود هستند. بطور کلی، عودها از چوبهای خام، علفهای خرد یا پدر شده، یا حتی به شکل مایع و روغنهای گیاهان و علفها ساخته میشوند. در گذشته، بطور سنتی، از صمغ و کندر و چوبهای خوشبو مانند چوب صندل، پوست درختان، دانهها، ریشهها، علفها و گلها برای ساخت عود استفاده میشد. علاوه بر عودهای سوزاندنی، برخی گیاهان دارویی نیز برای بوی خوش مورد استفاده قرار میگرفتند. پایه عود هر چه باشد؛ صندل سرخ و سفید، عود صلیب، عود مشک، عنبر، کندر، لیمو، سیب سبز، رز، بابونه، رزماری، اسطوخودوس، نعناع، یاسمین، زنبق و یاس کبود از مشهورترین عودهای موجود در بازار بوده و هستند.
عودهای مختلف طبعهای مختلف دارند و این از جمله مواردی است که به درخت و گیاهی بستگی دارد که از آن عود میگیرند. به عنوان مثال، صندل طبع سرد و خشک دارد و عود آن نیز همین خاصیت را حفظ میکند، در حالی که عود ساخته شده از مشک طبیعت گرم و خشک دارد. خاصیت درمانی و خواص دود کردن عود و نوع استفاده از عود نیز با توجه به اینکه از چه چیزی گرفته شده، متفاوت خواهد بود که در مبحث رایحهدرمانی بیشتر مطرح میشود. به عنوان مثال، عطر گل نرگس تقویت ریه را تسهیل میکند و عطر اسطوخودوس هندی از قدیم برای درمان اختلالات خواب کاربرد دارد.
عودهای موجود در بازار به دو دسته تقسیم میشوند؛ عودهای اصلی که با روشهای سنتی ساخته شدهاند و عودهای اسانسدار که با روشهای شیمیایی فرآوری شدهاند. باید توجه داشت که عودهای سنتی نسبت به انواع اسانسدار بوی ملایمتری دارند. امروزه، به دلیل گرانشدن مواد طبیعی اولیه عود، شرکتهای سازنده عود حجم بالایی از اسانس و مواد صنعتی را در تولیداتشان مورد استفاده قرار میدهند که با سوزاندن عود، مقادیر زیادی سرب در محیط آزاد میشود و این امر نه تنها مضر است بلکه به سلامتی آسیب میزند. بنابراین، در انتخاب عود، باید دقت کرد تا از عودهای ساخته شده از مواد تقلبی خریداری نشود.